KALITIM #10
SOYAĞAÇLARI

Soyağaçları;

SOY AĞACI (PEDİGRİ)

→ Kalıtsal bir özelliğin nesiller boyu nasıl aktarıldığını gösteren şemaya soy ağacı denir.
→ Soy ağaçları çaprazlamalar ve olasılık hesaplamalarının daha net görülmesini sağlar.
→ Soy ağaçları sayesinde canlının genotip ve daha çok fenotipinin tahmin edilmesinde çokça kullanılır.

Soy ağacı hazırlanırken kullanılan evrensel simgeler:
(detaylar ve notlar videoda)

Çift Yumurta İkizi Çocuklar – Tek Yumurta İkizi Çocuklar
(detaylar ve çözümler videoda)

Kan Grupları Soy Ağacı Soruları KAP GEÇ Bilgisi
1- Bir çocuğun 00 (sıfır) kan grubundan olabilmesi için anne ve babada sıfır grubu geni bulunmalıdır.
2- Çocuğun AB grubundan olabilmesi için anne ve baba A ve B genlerinden birini taşımalıdır.
3- Çocuk Rh (-) kan grubuna sahipse anne ve baba her ikisi de mutlaka Rh (-) kan grubu genini taşır.

Alıştırma
(detaylar ve çözümler videoda)
Soy ağacında otozomal çekinik bir karakteri fenotipinde gösteren bireyler taralı olarak verilmiştir. Buna göre numaralandırılmış bireylerin genotipi nasıldır?

Alıştırma
(detaylar ve çözümler videoda)
Yandaki soy ağacında renk körü bireyler taralı olarak verilmiştir. Numaralı bireylerden hangilerinin genotipi kesin olarak bilinemez?

Alıştırma
(detaylar ve çözümler videoda)
Soy ağacında koyu renkli verilen bireylerin gösterdikleri özelliklerle ilgili;
1) Otozomal baskın genlerle ortaya çıkabilir mi?
2) Otozomal çekinik genlerle ortaya çıkabilir mi?
3) X kromozomu üzerinde bulunan baskın genle aktarılan olabilir mi?

1. Öncül için; Otozomal baskına genlerle ortaya çıkabilir mi?
(detaylar ve çözümler videoda)
Koyu renkli bireyler bu özelliği göstereceğinden genotipleri ya AA ya da Aa , içi boş bireylerin ise genotipleri aa olmalıdır.

2. Öncül için; Otozomal çekinik genlerle ortaya çıkabilir mi?
(detaylar ve çözümler videoda)
Koyu renkli bireyler aa, içi boş bireyler ise AA ya da Aa olabilir.

3. Öncül için; X kromozomu üzerinde bulunan baskın gen ile aktarılan olabilir mi?
(detaylar ve çözümler videoda)
Koyu renkli dişi bireylere X^AX^A ya da X^AX^a, içi boş dişi bireylere X^aX^a, koyu renkli erkeklere X^AY, içi boş erkeklere X^aY yazılmalıdır.

AKRABA EVLİLİKLERİ

→ Kan bağı bulunan kişiler arasında yapılan evliliklerdir.
→ Akraba bireyler benzer gen yapısına sahip olduklarından zararlı baskın ya da çekinik genlerin bir araya gelme ihtimali normal evliliklere göre daha yüksektir.
→ Akaraba evliliği sonucu ortaya çıkan hastalıklar metabolizma hastalıklarıdır. Örneğin; akdeniz anemisi (talasemi)

Soyağaçları konusundan sonra yeni üniteye geçiyoruz. 10. Sınıf Biyoloji 3. Ünitesi ve TYT Biyoloji nin son konusu olan Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları dır.
Youtube deki Soyağaçları videoma buradan gidebilirsiniz.