Organeller – 3 (Mitokondri – Kloroplast – Sentrozom)

Organeller – 3 (Mitokondri – Kloroplast – Sentrozom)

Mitokondri

Hücrenin ihtiyaç duyduğu ATP’yi O2 kullanarak sentezleyen organeldir.
Çift Katlı Zarla Çevrilidir.
Prokaryotlarda ve olgun alyuvarlarda BULUNMAZ!
Bir hücredeki mitokondri sayısı, hücrenin enerji ihtiyacına göre değişiklik gösterebilir. Örneğin; metabolik faaliyetlerin çok yoğun olduğu kas, karaciğer ve sinir hücrelerinde miktarı fazladır.
Mitokondrinin dış zarı düz iken, iç zar yüzeyi genişletmek için krista adı verilen kıvrımlı bir yapı kazanmıştır. Krista üzerinde ETS elemanları bulunur. Mitokondrinin içini dolduran sıvıya matriks denir.

! Mitokondrinin kendine özgü DNA’sı olduğu için;
→ Gerektiğinde çekirdek kontrolünde çoğalabilir
→ Taşıdığı ribozomlarda ihtiyaç duyduğu proteinleri sentezleyebilir
⇒ Mitokondriler anneden alınır. Döllenme sırasında sperm hücresinde ait mitokondriler kamçı ile atılır.

O2’li Solunum
Glikoz + O2 -> CO2 + H2O + ATP + ısı

! Mitokondri faaliyeti artan bir hücrede;
→ Glikoz gibi enerji verici monomerlerin miktarı azalır.
→ O2 tüketimi artar.
→ CO2 miktarı artar.
→ pH düşer. (Asitlik artar.)
→ Üretilen ATP artar.
→ Isı artar.
→ H2O artar.
→ Yoğunluk azalır.
→ O.B azalır, T.B artar.

Plastidler

Bitki ve alg gibi ökaryot canlılarda bulunan farklı görevleri yerine getiren organeller grubudur.
Çift Katlı Zarla Çevrilidir.
Prokaryotlarda, mantar ve hayvan (videoda BİTKİ OLARAK YANLIŞ YAZILMIŞ, HAYVAN OLACAK) hücrelerinde BULUNMAZLAR!
Işığın etkisine maruz bırakıldıklarında birbirlerine dönüşebilirler.
Protein, yağ ve karbonhidrat sentezi yapıp, depolayabilirler.
Bitkilerin; çiçek, tohum ve meyvelerine renk verirler.

• Kloropolast
• Kromoplast
• Lökoplast olmak üzere 3 çeşittir.

Kloroplast

Yapısında klorofil olduğu için yeşil renkli olan ve fotosentez yapabilen organeldir.
Kloroplastın içini dolduran sıvıya stroma denir. İçinde yassı keseciklerden oluşan, klorofil bulunduran tilakoid zar sistemi yer alır. Tilakoidlerin üst üste dizilmesiyle granum oluşur.
Bitkinin yapraklarında, otsu gövdelerde, olgunlaşmamış sebze ve meyvelerde bol bulunuz. Kökte BULUNMAZ!
Organik besin üreten bu organel, bu üretim için gerekli olan ATP’yi güneş enerjisinden alarak sentezler. Ve ürettiği ATP’yi sadece kendi kullanır.
Mitokondri organelinde olduğu gibi kloroplastta çekirdek kontrolünde çoğalabilir ve protein sentezleyebilir.

Kloroplast faaliyeti artan bir hücrede;
– CO2 miktarı azalır.
– O2 miktarı artar.
– pH artar. (Asitlik azalır.)
– Monomer miktarı artar.
– H2O miktarı azalır.
– Hücre yoğunluğu artar.
– O.B artar, T.B azalır.
– CO2 + H2O -> Besin + O2 (Fotosentez Tepkimesi)

Mitokondri ve Kloroplastın Ortak Özellikleri

→ Çift zarlıdırlar.
→ Prokaryotlarda bulunmazlar.
→ ATP hem sentezlenir hem de harcanır. !
→ Protein ve enzim sentezlerler.
→ DNA, RNA ve ribozomları vardır.
→ ETS elemanları vardır.
→ Çekirdek kontrolünde kendini eşleyebilirler.

Mitokondri ve Kloroplastın Farkları

Mitokondri

→ Gece – gündüz aktiftir.
→ O2’li solunum yapar.
→ OF ve SDF ile ATP üretir.
→ Bitki ve hayvan hücrelerinde bulunur.
→ Klorofil yoktur.
→ Organik maddeleri inorganik maddelere kadar parçalar.
→ O2 kullanır, H2O üretir.

Kloroplast

→ Işık varlığında aktiftir.
→ Fotosentez yapar.
→ Fotofosforilasyonla ATP üretir.
→ Bitki hücrelerinde bulunur.
→ Klorofil vardır.
→ İnorganik maddeleri kullanarak organik madde üretir.
→ CO2 ve H2O kullanır, O2 üretir.

Kromoplast

Yapısında;
Karotenioidler
Likopen → kırmızı
Karoten → turuncu
Ksantofil → sarı renk pigmentleri bulunur.

Bitkilerde çiçeklerin taç yapraklarında, çiçekte, meyvede bulunur.
Karotenoidler yüksek ışığı emerek klorofilin zarar görmesini engellerler.
Kloroplast kromoplasta dönüşebilir.

Lökoplast

Renksiz plastidlerdir.
Bitkilerin kök, gövde, tohum ve yumru gibi kısımlarında bulunur.
Nişasta, yağ ve protein depo eder.
Nişasta → patates
Yağ→ zeytin
Protein → Baklagiller

NOT
Plastidler birbirlerine dönüşebilir.
! Yaprak sararması
! Patatesin yeşillenmesi
! Domatesin kızarması

Sentrozom

Hayvan hücrelerinin birçoğunda (olgun alyuvar, yumurta, sinir hücreleri ve çizgili kas hücreleri hariç) bulunur.
Zarsız bir organeldir.
Bir sentrozom 2 adet sentriolden oluşur. Her bir sentriol dokuz adet üçerli mikrotübülden meydana gelir.
Prokaryotlarda, bitki hücrelerinin çoğunda BULUNMAZ!
Sentrozom hücre bölüneceği zaman eşlenir ve kromozomların hareket etmesini sağlayan iğ ipliklerini meydana getirir.
Kamçı ve sil gibi hücre hareketini sağlayan yapıların oluşumuna katılır.

Organeller – 3 (Mitokondri – Kloroplast – Sentrozom) den sonraki konu Hücre İskeleti Elemanları ve Çekirdek dır.
Youtube deki Organeller – 3 (Mitokondri – Kloroplast – Sentrozom) videoma buradan gidebilirsiniz.