Kalıtımla İlgili Kavramlar

KALITIM #1
KALITIMLA İLGİLİ KAVRAMLAR

Kalıtımla İlgili Kavramlar;
→ Canlıların özelliklerinin bir kuşaktan sonraki kuşağa aktarılmasına kalıtım denir.
→ Bu durumu inceleyen bilim dalına ise genetik denir.

Canlılarda karakterlerin ortaya çıkmasına
⇒ Çevrenin
⇒ Kalıtımın
⇒ Çevre ve kalıtımın birlikte etkileri gözlenir.

KALITIM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

KARAKTER

Bir nesilden diğer nesile aktarılan özelliklere denir.

ÖRNEK
⇒ Tohum şekli
⇒ Göz rengi
⇒ Boy uzunluğu vs.

GEN

Kalıtsal özelliklerin aktarılmasını sağlayan DNA parçalarına denir. Çok sayıda nükleotidden oluşmuştur.

ÖRNEK
⇒ Saç rengi geni
⇒ Kan grubu geni

ALEL GEN

⇒ Aynı karakterin oluşmasına etkili olan biri anneden diğeri babadan geçen genlerin her birine denir.
⇒ Alel genler homolog kromozomların karşılıklı bölgelerinde bulunurlar. Bu bölgelere lokus denir.

HOMOZİGOT (SAF DÖL)

Bir karakter için aynı alel genleri taşıyan bireylere denir.

ÖRNEK
⇒ AA, aa, XX …

HETEROZİGOT (MELEZ DÖL)

Bir karakter için farklı alel genleri taşıyan bireylere deniz.

ÖRNEK
⇒ Aa, Bb, Xy …

BASKIN ALEL (DOMİNANT)

Heterozigot durumdayken fenotipte etkisini gösterebilen gene denir. Büyük harfle ifade edilir.

ÖRNEK
Genotip Fenotip
Ss Siyah Saç
S: Siyah saç (S)
s: Sarı saç
(detaylar ve örnekler videoda)

ÇEKİNİK ALEL (RESESİF)

→ Heterozigot durumdayken fenotipte etkisini gösteremeyen gene denir.
→ Küçük harfle ifade edilir.
→ Sadece homozigot durumdayken etkisini gösterebilir. (ss)
(detaylar ve örnekler videoda)

GENOTİP

→ Bir canlının sahip olduğu genlerin tamamına denir.
→ Normal koşullarda doğumdan ölüme kadar değişmez.
(detaylar ve örnekler videoda)

FENOTİP

→ Bir canlının genotip ve çevresel koşulların etkisiyle ortaya çıkan dış görünüşüdür.
Fenotip = Genotip + Çevre
→ Fenotip; Canlının yapısına ve çevre koşullarına bağlı olarak değişebilir.

ÖRNEK
Uzun boy, sarı saç gibi

X^H : Sağlıklı gen    —    X^h : Hemofili geni
H = hemofili

X^R : Normal görme geni   —    X^r : Kısmi renk körlüğü geni

PARENT (P)

Çaprazlanan ebeveynlerdir.

FİLİA (F)

Çaprazlama sonucu oluşan dölleri ifade eder.

ÖRNEK
Düzgün Tohum    X    Buruşuk Tohum
(detaylar ve örnekler videoda)

Kalıtımla İlgili Kavramlar konusundan sonraki konu  Monohibrit ve Dihibrit Çaprazlama dır.
Youtube deki Kalıtımla İlgili Kavramlar videoma buradan gidebilirsiniz.