KALITIM #7
EŞEYE BAĞLI KALITIM, EŞEYİN BELİRLENMESİ
Eşeye Bağlı Kalıtım, Eşeyin Belirlenmesi;
EŞEYİN BELİRLENMESİ
→ Genler kromozom üzerinde bulunur.
→ İnsanda; 2n = 46 kromozom bulunur. Üreme hücrelerine (Gametlerde) n = 23 kromozom vardır.
→ Diploit canlılarda vücut kromozomu (otozom), eşey kromozomu (gonozom) olmak üzere iki çeşit kromozom bulunur.
Dişi → 44 + XX = gametleri 22 + X 22 + X
Erkek → 44 + XY = gametleri 22 + X 22 + Y
(detaylar ve örnek çözümler videoda)
Y kromozomuna bağlı kalıtım
Daima erkeklerde görülür. Dişilerde görülmez.
ÖRNEK
Kulak kıllılığı
Balık pulluluğu
Yapışık parmaklılık
(detaylar ve çözümler videoda)
X kromozomuna bağlı kalıtım
Bu özellikler genelde çekiniktir.
Hem erkek hem de dişilerde gözlenebilir.
Erkeklerde görülme olasılığı daha fazladır.
ÖRNEK
Hemofili
Kas distrofisi
Renk körlüğü (Daltonizm)
(detaylar ve çözümler videoda)
DALTONİZM
Kırmızı yeşil renkleri birbirinden ayıramazlar. X kromozomu üzerinde çekinik taşındığı için dişinin hasta olması için anne ve babasından hastalık geninin almalıdır.
HEMOFİLİ
Kanın pıhtılaşmaması hastalığıdır. Bu hastalıktaki kızlar ergenliğe kadar yaşayabilirler.
KAS DİSTROFİSİ
Kaslarda gittikçe zayıflama ve uyumlu çalışamama durumudur. Yirmili yaşlara kadar yaşarlar.
KAP GEÇ
→ Anne hasta ise erkek çocuk kesin hastadır.
→ Kız çocuk hasta ise; baba mutlaka hastadır, anne taşıyıcı ya da hastadır.
→ Erkek çocuk hasta ise; hastalık genini mutlaka anneden alacağı için anne ya taşıyıcı ya da hastadır.
→ Anne hasta, baba sağlam olduğunda; erkek çocukların tümü hasta, kız çocukların tümü taşıyıcı olur.
(detaylar ve örnekler videoda)
Eşeye Bağlı Kalıtım, Eşeyin Belirlenmesi konusundan sonraki konu Otozomlarda ve Gonozomlarda Ayrılmama dır.
Youtube deki Eşeye Bağlı Kalıtım, Eşeyin Belirlenmesi videoma buradan gidebilirsiniz.