ENDOKRİN SİSTEM #1
ENDOKRİN SİSTEME GİRİŞ ve HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ
Endokrin Sistem Giriş ve Hormonların Özellikleri;
→ Endokrin Sistem, endokrin bezler ve bu bezlerin salgıladıkları hormonları kapsar.
→ Ürettiği salgıyı doğrudan kana veren bezlere ENDOKRİN BEZ, bu bezin ürettiği ve kana verdiği salgılara HORMON denir.
Uyarı → Sinir → (Hızlı) → Hedef Doku → (Kısa Süreli) → Tepki
Uyarı → Endokrin Bez → (Yavaş) → Hedef Doku → (Uzun Süreli) → Tepki
(ayrıntılar ve çizimler videoda, betulbiyoloji.com)
✩ Endokrin bezler, sinir sistemi ile beraber vücudun iletişim sistemini oluştururlar. Endokrin sistemin oluşturduğu tepki yavaş ancak uzun süreli olarak etki gösterir.
Hormonların Özellikleri
→ Endokrin bezlerde üretilip, hedef hücreye kan yoluyla taşınırlar.
→ Organik yapılıdırlar.
→ Etki gösterebilmeleri için kanda belli bir seviyeye gelmeleri gerekir.
→ Kanda çok az miktarda bulunurlar ancak etkileri uzun sürelidir.
→ Etki ettiği organa hedef organ adı verilir.
→ Protein ya da steroid yapılı olabilirler.
✩ Protein yapılı olanlar hücre zarındaki reseptöre bağlanarak etki gösterebilirler (H.zarı yağ yapılı olduğu için).
! Hormonlar sadece belirli hücreleri uyarır. Bu hücrelere hedef hücre denir. Ancak yalnızca STH (Büyüme Hormonu) ve Tiroksin hormonu tüm vücuda etki eder. Bunun sebebi bütün vücutta reseptörlerinin olmasıdır.
! Aynı bezden salgılanan farklı hormonlar aynı organ üzerinde farklı etki gösterebilirler.
Örnek:
Pankreastan salgılanan,
⇒ İnsülin → Kan şekerini düşürür.
⇒ Glukagon → Kan şekerini yükseltir.
→ İnsülin glikozu karaciğerde glikojen şeklinde depo ettirirken, Glukagon ise glikojeni glikoza çevirtir.
! Farklı bezlerden salgılanan farklı hormonlar aynı organ üzerinde benzer etki gösterbilirler.
Örnek:
→ STH hipofiz bezi hormonudur.
→ Tiroksin tiroid bezi hormonudur.
⇒ İkisi de kemik gelişimi ve büyümesinde olumlu etki gösterir.
! Hormonların kanda miktarlarının normal değerin altına inmesi ya da üstüne çıkması metabolizmayı olumsuz etkiler…
Endokrin Bez (İç Salgı Bezi)
⇒ Salgılarını doğrudan kana verirler. Ürettiğine hormon denir.
Örnek:
→ Hipofiz Bezi
→ Tiroid Bezi
→ Böbreküstü Bezi
Ekzokrin Bez (Dış Salgı Bezi)
⇒ Salgılarını bir kanalla vücut boşluğuna veya dışarı boşaltan bezlerdir.
Örnek:
→ Ter Bezi
→ Tükürük Bezi
→ Süt Bezi
Karma Bez
⇒ Hem endokrin hem de ekzokrin bez olarak görev yaparlar.
Örnek:
→ Mide
→ Pankreas
→ Eşeysel Bezler
Bezlerin Vücuttaki Yerleri
→ Epifiz
→ Hipotalamus
→ Hipofiz
→ Tiroid Bezi
→ Paratiroid Bezi
→ Timus Bezi
→ Mide
→ Böbreküstü Bezi
→ Pankreas
→ İnce Bağırsak
→ Eşeysel Bezler
(ayrıntılar ve çizimler videoda, betulbiyoloji.com)
Endokrin Sistem Giriş ve Hormonların Özellikleri konusundan sonraki konu Hipotalamus ve Hipofiz Bezi dir.
Youtube deki Endokrin Sistem Giriş ve Hormonların Özellikleri videoma buradan gidebilirsiniz.