DUYU ORGANLARI #6
DUYU ORGANLARI DERİ

Duyu Organları Deri;

DERİ

→ Yapısında epitel ve bağ doku olan dokunma duyusunun algılandığı organdır.
→ Üst ve alt deri olmak üzere 2 kısımdan oluşur.

Görevleri;
⇒ Vücudu dış etkenlere karşı korur.
⇒ Teleme ile vücut sıcaklığının düzenlenmesini sağlar.
⇒ Mikroorganizmaların vücuda girişini engeller.
⇒ Melanin pigmenti ile aldığı renk dolayısıyla kişiyi güneşin zararlı ışınlarından korur.

→ Kıl
→ Korun Tabakası ÜST DERİ (Epidermis)
→ Malpighi Tabakası ÜST DERİ (Epidermis)
→ Yağ Bezi ALT DERİ (Dermis)
→ Kıl Kökü ALT DERİ (Dermis)
→ Kan damarları ALT DERİ (Dermis)
→ Ter Bezi ALT DERİ (Dermis)
→ Mekanoreseptörler ALT DERİ (Dermis)
(detaylar ve çizimler videoda, betulbiyoloji.com)

Yapısında Bulunan

Epitel Doku

→ Vücudun dışını kaplayan, birbiri ile bağlantılı olan dokudur.
→ Kan damarları ve sinirler bulunmaz.
→ Mekanik yaralanmalara karşı vücudu korur.
→ Deride bulunan çok katlı epitel dokuya epidermis adı verilir.

Bağ Doku

→ Doku ve organı bir arada tutan, seyrek hücre topluluğudur.
→ Kan damarları ve liflerden oluşur.
→ Vücuda giren yabancı partikülleri yok eder.

!!! Epitel doku hücreleri sürekli olarak yenilenir, hızlıca bölünür. Kansere sebep olan faktörlerle karşılaşırsa (UV, hava kirliliği) deride kanser görülebilir.

Epitel Doku (Görevlerine Göre)

Duyu Epiteli
→ Duyu organlarında bulunur.
→ Dış ortamdan alınan uyarıları duyu sinirlerine iletir.

Salgı Epiteli
→ Bez epiteli de denir.
→ Salgı yapar.

Örtü Epiteli
⇒ Tek Katlı
⇒ Çok Katlı

Tek Katlı
→ Yassı, kübik ve silindirik tipleri vardır.
→ Tek katlı ⇒ kılcak kan damarında
→ Kübik ⇒ böbrekte
→ Silindirik ⇒ bağırsakta bulunur.

Çok Katlı
→ Deride bulunur.

Bağ Doku (Çeşidine Göre)

– Gevşek Bağ Doku
→ Deride bulunan bağ doku çeşididir.
Hücreleri:
⇒ Makrofajlar -> Vücuda giren mikropları yok eder.
⇒ Mast Hücreleri -> Heparin ve histamin salgılar.
⇒ Plazma Hücreleri -> Antijen girdiğinde antikor üretir.

– Lifli Bağ Doku
– Kan Doku
– Kıkırdak Doku
– Yağ Doku

! Bağ dokunun en temel hücresi fibroblasttır. Fibroblastlar lifleri meydana getirir.

DERİ

⇒ Üst Deri (Epidermis)
⇒ Alt Deri (Dermis) olmak üzere 2’ye ayrılır.

ÜST DERİ

→ Çok katlı yassı epitel hücrelerinden meydana gelir.
→ Hücreler beslenmelerini bağ dokudan difüzyonla yapar.
→ Kan damarları ve sinirler bulunmaz.

⇒ “Korun” ve “Malpigi Tabakası” olarak ikiye ayrılır.

Korun Tabakası

→ Epidermisin üst kısmıdır.
→ Keratinleşmiş ölü hücrelerden oluşur.
→ Parmak uçlarında kalınlaşarak tırnakları oluşturur.

Malpigi Tabakası

→ Epidermisin alt kısmıdır.
→ Canlı hücrelerde oluşur.
→ Deriye renk veren melanin pigmenti burada üretilir.

✩ Üst Deri tabakasının kalınlığı, vücudun her yerinde aynı değildir. fiziksel baskının çok olduğu (avuç içi, topuk) kısımlarda daha kalındır. Derinin basınçla karşılaşılan bölümlerinde üst derideki hücrelerin hızlıca çoğalmasıyla ölü deri artar ve nasır adı verilen sertleşmiş kısımlar oluşur.

ALT DERİ

→ Bağ dokudan oluşmuştur.
→ Bu tabakada;
⇒ Kan damarları → Sinirler → Duyu Reseptörleri → Kıl Kökleri → Elastik ve Kollajen Lifler → Ter ve Yağ Bezleri → Mekanoreseptörler bulunur.

Alt Deride Bulunan Reseptörler

→ Pacini Cisimciği → Basınç (algılar)
→ Meisner Cisimciği → Dokunma (algılar)
→ Ruffini Cisimciği → Sıcaklığı (algılar)
→ Krawe Cisimciği → Soğuğu (algılar)
→ Ağrı Reseptörü → Dokunma, Aşırı sıcak ve İltihaplanma (algılar)

Duyu Organları Deri konusuyla birklikte “Duyu Organları” ünitemizi bitirdik. Sonraki ünitemiz “11. Sınıf Biyoloji” “4. Ünite” “Destek ve Hareket Sistemi” ünitesinin ilk konusu Kıkırdak Doku ve Çeşitleri dir.
Youtube deki Duyu Organları Deri videoma buradan gidebilirsiniz.