KALITIM #5
ÇOK ALELLİLİK ve OLASILIK İLKELERİ

Çok Alellik ve Olasılık İlkeleri;

ÇOK ALELLİLİK (MULTIPLE)

→ Bir karaktere ikiden daha fazla alel genin etki etmesi durumudur. Çok alelin etki etmesiyle ortaya çıkacak genotip çeşidi sayısını bulmak için şu formül kullanılır:
n(n + 1) / 2
(n karakter sayısı)
(detaylar ve örnekler videoda)

ÖRNEK
Bir A karakteriyle ilgili üç farklı alel gen vardır. Bu karakterlerin birbirine baskınlıkları: A1 > A2 > A3 şeklindedir. Bireylerin oluşturacakları fenotip ve genotip çeşitlerini yazınız.
(detaylar ve çözümler videoda)

ÖRNEK
Bir A karakteriyle ilgili üç farklı alel gen vardır. Bu karakterlerin birbirine baskınlıkları: A1 = A2 = A3 şeklindedir. Bireylerin oluşturacakları fenotip ve genotip çeşitlerini yazınız.
(detaylar ve çözümler videoda)

KAP GEÇ
→ Soruda eş baskınlık verdiğinde soruyu çözmeden de fenotip = genotip olduğunu hatırlayıp şıklarda eşit olan iki değere bakılmalıdır.

ÖRNEK
Bir insan toplumunda A karakteri için 4, B karakteri için 5 farklı alel gen varlığı belirlenmiştir. Bu toplulukla homozigot karakterli bireyler doğmamaktadır. Anılan toplulukta kaç farklı genotipe sahip birey bulunabilir?
(detaylar ve çözümler videoda)

ÖRNEK
AaDdEe genotipli anne ile aaDdee genotipli babanın ADE fenotipli erkek çocuk olma olasılığı kaçtır?
(detaylar ve çözümler videoda)

EPİSTASİ

Dihibrit kalıtımda 9 : 3 : 3 : 1 çıkmadığı durumlar vardır. Bir lokusdaki genin başka lokusdaki genin fenotipik etkisini değiştirmesi olayına Epistasi denir.

ÖRNEK
Farelerde siyah kürk (B) > kahverengi kürk (b) üzerine baskındır. İkinci bir genin baskın aleli (C) pigment depolamasını kontrol eder. çekinik gende (c) ise pigment oluşmaz. Yani farelerin dihibrit çaprazlamasındaki oran;
9 : 3 : 4 (siyah : kahverengi : beyaz) şeklindedir.
(detaylar ve çözümler videoda)

NOT
Epistasi olayı farelerde ve bazı bitkilerde görülür.
(detaylar ve örnekler videoda)

Çok Alellik ve Olasılık İlkeleri konusundan sonraki konu  Kan Grupları dır.
Youtube deki Çok Alellik ve Olasılık İlkeleri videoma buradan gidebilirsiniz.