CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ #1
ATP VE FOSFORİLASYON ÇEŞİTLERİ

ATP ve Fosforilasyon Çeşitleri;

ATP = Adenozin Tri Fosfat = ENERJİ

→ Tüm yaşamsal faaliyetlerde kullanılan enerji kaynağıdır.
→ Her hücre metabolizması için gerekli olan ATP’yi kendi üretir.
→ Depolanamaz.
→ Aynı hücrede hem üretilir hem tüketilir.
→ Transfer edilemez.
→ Sentezine FOSFORİLASYON
→ Hidrolizine DEFOSFORİLASYON denir.
(ayrıntılar ve çizimler videoda, betulbiyoloji.com)

Ekzergonik Tepkimeler
Enerji açığa çıkan tepkimelere ekzergonik tepkimeler denir. Ekzergonik tepkimelerde açığa çıkan enerji metabolizmada kullanılır.
Örnek: Yıkım tepkimeleri
O₂’li Solunum → Enerji
O₂’siz Solunum → Enerji
Fermantasyon → Enerji
(ayrıntılar ve çizimler videoda, betulbiyoloji.com)

—–
ATP + H₂O
ADP + P + Enerji
—–

Endergonik Tepkimeler
Gerçekleşmesi için enerjiye ihtiyaç duyulan tepkimelere endergonik tepkimeler denir.
Örnek: Yapım Tepkimeleri

→ Enerji → Biyosentez Tepkimeleri
→ Enerji → Aktif Taşıma
→ Enerji → Sinirsel İletim
→ Enerji → Fiziksel Hareket ve Kas Faaliyetleri
(ayrıntılar ve çizimler videoda, betulbiyoloji.com)

FOSFORİLASYON ÇEŞİTLERİ

1) Substrat Düzeyinde Fosforilasyon (SDF)
→ ADP’ye P eklenerek ATP sentezlenmesine denir.
→ O2’li solunum, O2’siz solunum ve fermantasyon yapan tüm canlılarda görülür. Yani tüm canlılarda ortak olarak gerçekleşir.
→ Glikoliz ve krebs evresinde gerçekleşir.

2) Oksidatif Fosforilasyon (OF)
→ Organik moleküllerden ayrılan yüksek enerjili elektronların ETS aracılığıyla O2’ye aktarılması sırasında kademeli olarak ATP sentezlenmesine denir.
→ Oksidatif fosforilasyon ökaryotların mitokondrileri ve bazı prokaryotların sitoplazmasında gerçekleşir.
→ Bazı prokaryot canlıların inorganik maddeleri okside ederek elde ettikleri enerji ile inorganik maddelerden organik madde sentezlemelerine KEMOSENTEZ denir. Kemosentetik canlılar da OF ile enerji üretirler.
→ Kemosentezde fotosentezden farklı olarak ışık enerjisi yerine kimyasal enerji kullanılır. Bu nedenle fotosentez ışık varlığında gerçekleşirken, kemosentez gece ve gündüz gerçekleşir.

3) Fotofosforilasyon
→ Klorofil pigmenti bulunduran ökaryot ve prokaryot hücrelerde ışık enerjisi yardımıyla oluşan yüksek enerjili elektronlardan ETS ile kademeli olarak yapılan ATP sentezine fotofosforilasyon denir. Sadece fotosentetik canlılar yapabilir.

Yeni ünite “Canlılarda Enerji Dönüşümlerine” başladık. İlk konumuz ATP ve Fosforilasyon Çeşitleri konusundan sonraki konu  Fotosentez dir.
Youtube deki ATP ve Fosforilasyon Çeşitleri videoma buradan gidebilirsiniz.