Virüsler
Virüsler;
• Canlı – cansız arası geçiş formu olarak kabul edildikleri için herhangi bir canlı alemine dahil edilmezler.
• Sadece konak içinde canlılık özelikleri gösterdikleri için zorunlu hücre içi parazitidirler. Konak dışında kristal haldedirler.
• Protein kılıf ve DNA ya da RNA’ya sahiptirler.
• Kendilerine ait sitoplazmaları, organelleri ve enzim sistemleri olmadığı için metabolik aktiviteye sahip değillerdir.
⇒ Enzimi var ! → Enzim sistemleri olmadığı için antibiyotiklerden etkilenmezler.
Virüsler
• Çok hızlı bir şekilde mutasyona uğrarlar. → Virüsle karşılaşan insan hücreleri salgıladığı interferonlarla, virüslere karşı bağışıklık sağlarlar.
• Kuyruk kısmında bulunan enzim, konak hücreye virüsün nükleik asidini (genom) aktarmak için (konağın hücre zarını eritmek için) kullanılır.
• pH, radyasyon, sıcaklık ve kimyasal maddelerden çabuk etkilenirler.
• Konağa özgüdürler. Bu özgüllüğü protein kılıflarının uyumu ile sağlarlar.
⇒ Kuduz → Beyin + Omurilikte
⇒ Grip → Üst Solunum yolu
⇒ Hepatit → Karaciğer
Virüsler içerdikleri asit çeşidine göre DNA ve RNA virüsleri olmak üzere 2’ye ayrılır.
DNA virüsleri
→ Uçuk
→ Hepatit B
RNA Virüsleri
→ Grip
→ Kuduz
→ Bitki virüsleri
Grip
Hava yoluyla bulaşır. Çok hızlı mutasyona uğradığı için aşı ile kazanılan bağışıklık etkisiz kalabilir.
Kuduz
Konak canlının sinir hücrelerini enfekte eder. Hayvanlardan insanlara bulaşır.
Uçuk
Ağız kenarında, dudakta, genital bölgede meydana gelen kabarcıklardır.
Hepatit B
Sarılık hastalığı çeşididir. Karaciğer hücrelerini enfekte edip; siroz ya da kansere sebep olabilir.
AIDS
Bağışıklık yetmezliği hastalığıdır. Cinsel ilişki, kan ve kan hücrelerinin alınması gibi yollarla bulaşabilir.
Virüslerin Çoğalması
! Virüsler içinde çoğaldıkları konak hücre çeşidine göre;
→ Hayvan virüsleri
→ Bitki virüsleri
→ Bakteriyel virüsler (Bakteriyofaj) olarak gruplandırılırlar.
1) Virüs, konak hücrenin zarına tutunur ve enzimi ile konağın hücre zarını deler.
2) Virüs nükleik asidini hücrenin içine gönderir. Protein kılıfı dışarıda kalır.
3) Hücreye giren nükleik ait yönetimi ele geçirir. Kendi kopyalarını sentezler.
4) Konağın aminoasitlerini kullanarak kendine uygun protein kılıfları sentezler.
5) Protein kılıflar nükleik aitlerle birleşerek yeni virüsleri oluşturur ve virüslerin aşırı çoğalması sonucu konak patlar ve virüs yayılır.
KAP GEÇ
Virüslerin Cansızlara Benzeyen Özellikleri
→ Hücresel yapıları yoktur.
→ Hücre zarı, sitoplazma, çekirdek ve organelleri yoktur.
→ ATP, DNA, RNA gibi molekül sentezi için gerekli enzimleri yoktur.
→ Beslenmezler.
→ Aktif hareket edemezler.
Virüslerin Canlılara Benzeyen Özellikleri
→ Çoğalabilirler.
→ DNA veya RNA’sı vardır.
→ Protein kılıfı vardır.
→ Mutasyona uğrayabilirler.
→ Yeni gen kombinasyonu oluşturabilirler.
NOT: Parazit bakteriler glikoz ve aa gibi besinlerin bulunduğu ortamda üreyebilirler ANCAK besin monomerlerinin bulunduğu ortamda çoğalamaz !
Virüsler le birlikte 9. sınıf konularını bitirmiş oluyoruz. TYT Biyoloji de 10. sınıf Biyoloji 1. Ünite olan Hücre Bölünmeleri konusundan devam ediyoruz.
Youtube deki Virüsler videoma buradan gidebilirsiniz.