Organeller – 1 (Ribozom – Golgi – E.R.)

Organeller – 1 (Ribozom – Golgi – E.R.)

Sitoplazma içinde yer alan farklı görevleri yerine getirmek için özelleşmiş yapılara organel denir.
Hücrenin;
→ Tipine
→ Beslenme şekline
→ Yapısına
→ Bulunduğu dokuya
göre organel sayısı ve çeşidi değişiklik gösterebilir.

Organeller, Zarsız ve Zarlı olmak üzere ikiye ayrılır.
Zarlı
Tek Zarlı
→ E.R.
→ Golgi
→ Lizozom
→ Koful
→ Peroksizom
→ Glioksizom

Çift Zarlı
→ Mitokondri
→ Kloroplast

! Prokaryot hücrelerde sadece zarsız organel olan ribozom bulunurken, ökaryot hücrelerde zarsız, tek zarlı, çift zarlı organeller bulunabilir.
✩✩✩ Bitki ve hayvan hücresinde ortak olarak bulunan organeller = Ribozom, E.R, Golgi, Koful, Mitokondri, Çekirdek

Ribozom

Tüm canlı hücrelerde bulunan protein sentezinden sorumlu organeldir.
Zarsız organeldir.
Yapısında ;
%60 rRna
%40 protein bulunur.

✩✩✩ Ribozom Çalıştığı Zaman
→ Serbest aminoasit miktarı azalır.
→ Peptid bağı artar.
→ ATP azalır.
→ H2O artar.
→ pH artar.
→ Protein artar.

Prokaryotlarda sitoplazmada;
Ökaryotlarda sitoplazmada, çekirdek zarında, granüllü e.r.’de, mitokondri ve kloroplastta bulunur.
Prokaryotlardaki ribozom, ökaryotlardaki ribozomdan düşüktür.
n(a.a) → protein (n – 1) H2O

Endoplazmik Retikulum – E.R.

Hücrede madde taşınmasında görev alır.
Tek Zarlı Organeldir
Hücre bölünmesi sırasında parçalanır, bölünme tamamlanınca yeniden yapılır.
Hücre çekirdeğinin belirli bir bölgede sabit kalmasını sağlar.
Asidik ve bazik tepkimelerin birbirinden ayrılmasını sağlar.
Prokaryotlarda ve olgun alyuvarlarda bulunmaz.

Granüllü E.R.

Ribozom içerir. Daha çok proteince zengin salgı yapan hücrelerde (enzim, hormon) bol bulunur. Ürettiklerini golgiye gönderir.

Granülsüz E.R.

Ribozom içermez. Daha çok yağ sentezi ve steroid hormon yapan hücrelerde bol bulunur. Kas hücrelerinde Ca+ depolar. Karaciğerde glikojeni glikoza dönüştürür. Zehirli maddeleri zehirsizleştirir.

Golgi

E.R de üretilen maddelerin büyük bir kısmı golgide ayrıştırılır, depolanır ve paketlenir.
Tek Katlı Zarlı Organeldir.
Prokaryotlarda, olgun alyuvarlarda ve sperm hücrelerinde bulunmaz.
Salgı üreten hücrelerde (ter bezi, yağ bezi, süt bezi…) bol bulunur.
Bitki hücrelerinde ara lamel oluşumunu sağlar.
Kesecikli bir yapıdır ve lizozom oluşuma katılır.
Glikoprotein, glikolipit ve lipoprotein üretimini ve salgılanmasını sağlar.
Golgideki fonksiyon bozuklukları hücre için çok kötüdür. Alzheimer ve kistik fibrozis hastalığının ortaya çıkış nedeni olabileceği düşünülmektedir.

Organeller – 1 (Ribozom – Golgi – E.R.) den sonraki konu Organeller – 2 (Lizozom, Peroksizom, Koful) dir.
Youtube deki Organeller – 1 (Ribozom – Golgi – E.R.) videoma buradan gidebilirsiniz.