Lipidler (Yağlar)

YAĞLAR

Lipidler (Yağlar);

Heterojen yapıda oldukları için sindirilmeleri zordur.
Yapılarında C, H, O’ne ek olarak N ve P da bulunabilir.
Suda çözünmezler.
! O2 syaıları karbonhidratlara göre az, H2 sayıları karbonhidrat ve proteinlere göre fazla olduğu için daha fazla enerji verirler
Yapıcı (h. Zarının yapısına katılır.), onarıcı ve düzenleyici (vitamin ve hormon olarak) dirler.
En önemli lipitler; trigliseritler, fosfolipitler, steroitlerdir.

Yağ Asitleri

Yağları oluşturan en önemli bileşenlerdir.
Çoğu insan hücrelerinde sentezlenir. Sentezlenmeyip, dışarıdan hazır olarak almak zorunda olduklarımıza temel = esansiyel yağ asitleri denir.
Trigliseritlerin ( = nötral yağların) yapısına katılan yağ asitleri 2’ ye ayrılır.

Doymuş Yağ Asitleri

Karbon atomları arasında çift bağ bulunmayan yağ asitleridir. Oda sıcaklığında katıdır. Hayvansal kaynaklı yağlar örnektir.
Tereyağı

Doymamış Yağ Asitleri

Karbon atımları arasında en az bir tane çift bağ bulunan yağ asitleridir. Oda sıcaklığında sıvıdırlar. Bitkisel kaynaklı yağlar örnektir.
Zeytinyağı

Trigliseritler = Nötral Yağlar

Hafif ve enerji verimi yüksek olduğu için göçmen kuşlarda, O2’li solunumda yıkımı sonucu fazla miktarda su açığa çıktığından çölde yaşayan hayvanlarda depolanırlar.
! Polimer değildirler.
Monomerleri; yağ asidi ve gliseroldür.
Ester bağı ile bağlanırlar.

3 yağ asidir + 1 gliserol → Nötral yağ + 3 H2O (→Dehidrasyon – Hidroliz←)
! Enerji verirler
n (aynı molekül)

Fosfolipitler

2 yağ asidi, 1 gliserol ve 1 fosfat grubundan oluşur.
Çift tabaka halinde hücre zarının yapısına katılır. (akıcı – mozaik zar modeli)
! Enerji vermezler

Suyu Seven (hidrofilik)
Fosfat
Gliserol

Suyu Sevmeyen (hidrofobik)
Yağ asitleri

Steroidler

En küçük yağ molekülleridir.
Hücrenin geçirgenliğini ve dayanıklılığını artırır.
Böbrek üstü bezinin kabuk bölgesinden salgılanan hormonlar steroid yapılıdır.
D vitamini yapımında kullanılır.
Eşey hormonlarının yapımında kullanılır.
! Enerji vermezler.
Hücre zarının yapısına katılırlar.

Lipidler (Yağlar) dan sonraki konu Proteinler dir.
Youtube deki Lipidler (Yağlar) videoma buradan gidebilirsiniz.